دولت با سهمیه بنزین آفرود سواران مخالفت کرده است
اشتراک گذاری:
چند روز پیش سخنگوی دولت با اظهارنظری جنجالی موجی از واکنش‌ها را در جامعه ایجاد کرد. او اعلام کرد: «بنزین نیازمندان نباید به آفرودسواران اختصاص یابد.» این جمله ساده، پرسش‌های پیچیده‌ای درباره عدالت در توزیع سوخت، اولویت‌های دولت در سیاست‌گذاری انرژی و حتی نگاه حاکمیت به سبک زندگی بخش‌های مختلف جامعه به وجود آورد. آیا واقعاً سهمیه بنزین آفرود سواران مسئله‌ای کلیدی در مصرف سوخت کشور است یا صرفاً موضوعی حاشیه‌ای که نگاه‌ها را از مشکلات بزرگ‌تر منحرف می‌کند؟
تا انتها با مجله لوکانو همراه باشید
جایگاه ناچیز آفرود در معادله مصرف بنزین کشور
آفرود فعالیتی است که بیشتر در کویرها، کوهستان‌ها و مناطق جنگلی انجام می‌شود و طرفداران خاص خود را دارد. خودروهای مورد استفاده در این تفریح اغلب موتورهای پرحجم دارند و مصرفشان بالاتر از خودروهای شهری است. برآوردها نشان می‌دهد خودروهای آفرودی بین ۱۲ تا ۲۰ لیتر در هر ۱۰۰ کیلومتر مصرف می‌کنند. اما نکته مهم اینجاست که تعداد آفرودسواران در ایران بسیار محدود است؛ کمتر از ۵۰ هزار نفر در کل کشور.
با در نظر گرفتن تعطیلات و تعداد دفعاتی که چنین سفرهایی انجام می‌شود، مصرف آن‌ها کمتر از ۰.۱ درصد از کل مصرف روزانه بنزین کشور است. بنابراین، تمرکز بر سهمیه بنزین آفرود سواران عملاً بی‌تأثیر بر معضل اصلی مصرف سوخت خواهد بود.
آیا همه آفرودسواران ثروتمندند؟
یکی از برداشت‌های رایج از سخنان اخیر این است که دولت آفرودسواران را به‌عنوان بخشی از دهک‌های بالای جامعه معرفی می‌کند. اما واقعیت پیچیده‌تر است. بسیاری از علاقه‌مندان به آفرود از خودروهای قدیمی و نسبتاً ارزان مانند نیسان پاترول یا جیپ‌های مدل پایین استفاده می‌کنند. هزینه نگهداری این خودروها زیاد است، اما قابل مقایسه با خودروهای لوکس نیست. این افراد غالباً از اقشار متوسط جامعه‌اند و سوخت خود را یا از سهمیه عمومی (۶۰ لیتر در ماه با نرخ ۱۵۰۰ تومان) یا بنزین آزاد (۳۰۰۰ تومان) تهیه می‌کنند.
خودروهای فرسوده؛ مقصر اصلی مصرف بالا
بر اساس آمار، سالانه بیش از ۴۲ میلیارد لیتر بنزین در ایران مصرف می‌شود. بخش عمده این رقم نه به خاطر آفرودسواران بلکه به دلیل وجود ناوگان فرسوده است. بیش از ۶۰ درصد خودروهای کشور عمر بالای ۱۰ سال دارند و با استانداردهای آلایندگی یورو ۲ یا پایین‌تر تولید شده‌اند. این خودروها معمولاً ۸ تا ۱۲ لیتر در هر ۱۰۰ کیلومتر مصرف می‌کنند، در حالی که خودروهای مدرن با استاندارد یورو ۶ تنها ۵ تا ۶ لیتر مصرف دارند.
اسقاط این خودروها می‌تواند تا ۳۰ درصد مصرف بنزین را کاهش دهد. این موضوع نشان می‌دهد اگر واقعاً به دنبال صرفه‌جویی در مصرف سوخت هستیم، باید اولویت به جای سهمیه بنزین آفرود سواران، روی جایگزینی خودروهای فرسوده گذاشته شود.
ترافیک کلان‌شهرها؛ هدررفت پنهان سوخت که به چشم نمی‌آید
عامل مهم دیگر، ترافیک سنگین در کلان‌شهرهایی مانند تهران است. متوسط سرعت در این شهرها به ۲۰ کیلومتر در ساعت می‌رسد و همین موضوع باعث می‌شود مصرف سوخت تا ۳۰ درصد افزایش یابد. برای نمونه، پرایدی که در جاده ۷ لیتر در ۱۰۰ کیلومتر مصرف می‌کند، در ترافیک تهران ممکن است تا ۱۵ لیتر بسوزاند. ضعف حمل‌ونقل عمومی، کمبود ناوگان اتوبوس‌رانی و ظرفیت محدود مترو مردم را مجبور کرده‌است که از خودروهای شخصی استفاده کنند.
اینجا نیز پرسش اصلی باقی می‌ماند: آیا سهمیه بنزین آفرود سواران واقعاً باید موضوع سیاست‌گذاری باشد وقتی میلیون‌ها لیتر سوخت روزانه در ترافیک شهری هدر می‌رود؟
سیاست‌گذاری نادرست؛ انحراف از اولویت‌ها
در حالی که مشکلات ساختاری مثل خودروهای فرسوده و زیرساخت‌های ناکافی حمل‌ونقل عمومی حل نشده‌اند، هدف قرار دادن سهمیه بنزین آفرود سواران تنها یک حاشیه است که می‌تواند به نارضایتی اجتماعی دامن بزند.
راه‌حل منطقی، تسریع در نوسازی ناوگان خودرو، سرمایه‌گذاری در مترو و اتوبوس‌های برقی و همچنین بهینه‌سازی سیستم سوخت‌رسانی است. چنین اقداماتی واقعاً تأثیرگذارند، نه محدود کردن مصرف سوخت یک جامعه کوچک.
نتیجه‌گیری
در پایان می‌توان گفت موضوع سهمیه بنزین آفرود سواران بیش از آنکه یک مسئله اقتصادی باشد، یک بحث نمادین و حاشیه‌ای است. مصرف اندک آفرود در مقایسه با خودروهای فرسوده و ترافیک کلان‌شهرها نشان می‌دهد که تمرکز بر این موضوع صرفاً انحرافی از بحران اصلی است. اگر دولت به دنبال عدالت در توزیع سوخت و کاهش مصرف است، باید برنامه‌های جدی برای اسقاط خودروهای پرمصرف و توسعه حمل‌ونقل عمومی در دستور کار قرار دهد.
در سایت نمایندگی لوکانو 717 برای شما اطلاعات لازم درباره خودروهای برند لوکانو و سایر خودروهای پیشرو در بازار را فراهم کرده‌ایم. در سایت نمایندگی مرکزی لوکانو از جدیدترین خبرهای حوزه خودرو باخبر شوید.
سوالات متداول
سهم آفرودسواران در مصرف بنزین کشور چقدر است؟
کمتر از ۰.۱ درصد از مصرف کل کشور، یعنی تقریباً ناچیز در مقایسه با کلان‌شهرها و خودروهای فرسوده.
آیا همه آفرودسواران از دهک‌های ثروتمند هستند؟
خیر. بسیاری از آن‌ها از خودروهای قدیمی و ارزان استفاده می‌کنند و از طبقه متوسط جامعه هستند.
راهکار اصلی کاهش مصرف بنزین چیست؟
اسقاط خودروهای فرسوده و توسعه زیرساخت‌های حمل‌ونقل عمومی می‌تواند تا چندین برابر مؤثرتر از تمرکز بر سهمیه بنزین آفرود سواران باشد.
